Khương hoạt là cây gì? Tác dụng của dược liệu khương hoạt

Thân rễ cây khương hoạt được xem là một loại thảo mộc lâu năm có nguồn gốc từ Trung Quốc. Các bộ phận của nó từ lâu đã được dùng trong Đông y do chứa nhiều đặc tính làm thuốc, đặc biệt trong việc điều trị viêm khớp dạng thấp. Dược liệu khương hoạt vẫn tiếp tục được nghiên cứu kỹ lưỡng cho đến ngày nay. Hãy cùng đọc trong mục góc sức khoẻ của chúng tôi nhé!

1. Cây khương hoạt là gì?

Hình ảnh cây khương hoạt (Minh họa)

Vị thuốc khương hoạt còn được gọi là Tây khương hoạt, Hồ Vương Sứ Giả, Xuyên khương hoạt, Khương Thanh. Tên khoa học của cây là Notopterygium incisium, thuộc họ Hoa Tán (Apiaceae).

Cây khương hoạt là một loại cây sống lâu năm, cây tỏa ra mùi thơm đặc biệt. Khi cây trưởng thành, có chiều cao khoảng 0.6 - 1.5 mét, không phân nhánh, phía thân dưới hơi có màu tím. Thân rễ to hình trụ, chia thành các đốt, có mùi thơm, mọc thành cụm có màu nâu.

Lá mọc so le, phiến lá chia thùy, phần mép có răng cưa, mặt trên lá có màu tím nhạt trong khi đó mặt dưới màu xanh nhạt. Hoa khương hoạt nhỏ, màu trắng, mọc thành từng cụm. Thời kỳ ra hoa bắt đầu từ tháng 7 đến tháng 9 và đậu quả bắt đầu từ tháng 8 đến tháng 10. Quả có hình thoi dẹp màu nâu đen

Cây khương hoạt thường sống ở các bìa rừng, bụi rậm, những đoạn dốc cao, đồng cỏ, mọc hoang rất nhiều ở các tỉnh thuộc Trung Quốc như: Thanh Hải, Cam Túc, Thiểm Tây, Tứ Xuyên... Mặc dù đã di thực vào nước ta từ sớm nhưng cây vẫn chưa được phát triển nhiều. Cây khương hoạt phát triển ở phạm vi 1600 - 5000 mét trên mực nước biển.

Dược liệu khương hoạt được sử dụng chính là phần thân rễ và củ rễ của cây khương hoạt. Hàng năm vào mùa xuân hoặc mùa thu là thời gian người dân thu hoạch cây, đào lấy thân rễ rồi cắt đi những phần rễ con, làm sạch bụi bẩn, đất cát rồi sấy hoặc phơi khô.

Thân rễ hình trụ, cong queo, giống như con tằm có chiều dài khoảng 4 - 13cm, đường kính thân rễ 0.6 cm đến 2.5cm, phần đỉnh rễ cây có vết sẹo cắt từ gốc. Bề ngoài thân rễ có màu nâu đen hoặc màu nâu, phần thịt phía trong có màu vàng. Rễ củ cây khương hoạt chia thành các đốt, bề mặt củ có sẹo sau khi cắt rễ con, dạng vảy hoặc màu nâu trầm. Chất nhẹ, xốp, dễ bẻ gãy, bề mặt vết bẻ có nhiều vết nứt, không bằng phẳng, có văn hoa, rỗng. Dược liệu khương hoạt có mùi thơm đặc biệt, vị hơi đắng, cay tê đầu lưỡi.

2. Thành phần hóa học cây khương hoạt

Trong một nghiên cứu về rễ và thân rễ, người ta đã chỉ ra rằng chúng có tổng cộng 24 hợp chất khác nhau. Các thành phần hóa học chính của cây khương hoạt ở rễ và thân rễ là coumarin: isoimperatorin và notopterus; tinh dầu và phenol,  axit hữu cơ, axit amin, sesquiterpenes, một số hợp chất polyacetylene như Falcarindiol; alkaloids; glycoside...

• Notopterus có tác dụng làm giảm đau, chống viêm, chống oxy hóa, có tác dụng chống tăng trưởng tế bào (tăng sinh) và chết tế bào đối với một số tế bào ung thư.
• Falcarindiol kích hoạt thụ thể PPAR gamma và kích thích enzym chống oxy hóa hoạt động.
• Phenethyl ferulate hợp chất của phenol là chất gây ức chế men cyclooxygenase.

3. Vị thuốc khương hoạt có tác dụng gì?

Tác dụng củ vị thuốc khương hoạt trong y học?

3.1. Tác dụng của vị thuốc khương hoạt theo Đông y

Theo Y Học Cổ Truyền dược liệu khương hoạt được biết là có tính ôn, vị đắng, tê cay, và có mùi thơm . Vị thuốc khương hoạt có tính ấm và có tác dụng lên kinh can, thận và bàng quang.

Công dụng của khương hoạt dược liệu là tán hàn giải biểu, trừ thấp, khu phong, giảm đau, dẫn khí đi vào kinh Thái dương và mạch Đốc, thông kinh hoạt lạc ở lưng và chi trên.

Công dụng của nó như một loại thuốc chống thấp khớp và làm giảm đau trong điều trị viêm khớp dạng thấp, cảm lạnh và nhức đầu, sốt không ra mồ hôi được, buồn ngủ, đau cổ, đau đầu vùng chẩm. Một số tác dụng khác bao gồm tán hàn, thanh nhiệt, bồi bổ khí huyết và sử dụng nó như một loại thuốc tẩy giun.

3.2. Tác dụng của vị thuốc khương hoạt trong Y Học Hiện Đại

• Tác dụng độc tế bào

Các hợp chất khác nhau được phân lập từ dược liệu khương hoạt cho thấy mức độ khác nhau trong việc chống lại sự phát triển và tăng trưởng tế bào của tế bào ung thư như chiết xuất methanolic.

Ngoài ra, nghiên cứu còn cho thấy một số chất được phân lập từ dược liệu khương hoạt có tính độc tế bào mạnh trong việc chống lại dòng tế bào hắc tố B16 ở chuột. Trong đó, nổi bật nhất là tác dụng của furanocoumarins gồm có bergamottin, isoimperatorin, pregnenolone; notopterus; falcarindiol cùng với một phenylpropanoid (axit caffeic metyl este) đã được xác định.

• Tác dụng giảm đau, hạ sốt

Thí nghiệm dùng phương pháp gây quặn đau bằng axit axetic trên chuột, chiết xuất metanolic với liều 3g kg - 1 đã ức chế và làm giảm số lần đau với tỷ lệ ức chế 87% sau. Khương hoạt cũng cho thấy có tác dụng hạ sốt rõ rệt khi làm thí nghiệm gây sốt trên chuột nhắt.

• Tác dụng chống rối loạn nhịp tim

Khương hoạt đã được nghiên cứu ở trên mô tim chuột, sau khi gây loạn nhịp tim với chất aconitine, chiết xuất của nó có tác dụng rút ngắn khoảng thời gian rối loạn nhịp tim.

• Tác dụng chống viêm

Các chiết xuất n-hexane như falcarindiol là hợp chất chính và những hợp chất khác như phenethyl ferrated và notopterol có tác dụng chống viêm thông qua hoạt động ức chế chống lại cyclooxygenase (COX) và enzyme 5-lipooxygenase (5-LOX).

• Tác dụng kháng virus

Một thí nghiệm đã được thực hiện trên những con chuột bị nhiễm vi rút cúm A/FM/1/47. Người ta quan sát thấy rằng khi sử dụng dược liệu khương hoạt tuổi thọ của chuột được kéo dài, đồng thời làm giảm tỷ lệ tử vong cho chuột.

Một số thí nghiệm khác cho thấy các chủng: B.typhi, Bacillus dysenterae, B. enteritidis và B. pyocyaneus bị ức chế khi sử dụng tinh dầu khương hoạt với nồng độ từ 0,002g/ml trở lên.

4. Bài thuốc có dược liệu khương hoạt

Bài thuốc có dược liệu khương hoạt 

Liều lượng: mỗi ngày dùng 4 - 10g dưới dạng thuốc sắc.

• Điều trị đau lưng, đau vai gáy: khương hoạt và Độc hoạt mỗi vị 3g; Mạn kinh tử 0,9g; Xuyên khung, Cao bản, Phòng phong, Cam thảo mỗi vị 1,5g; sắc cùng với nước 500ml. Sắc đến khi còn 250ml, uống nóng trước mỗi bữa ăn.
• Điều trị cảm sốt, đau đầu không ra mồ hôi, mạch phù, gấp, cột sống cứng, khó cử động: khương hoạt 6g;  Tế tân, Cam thảo mỗi vị 1g; Xuyên khung, Phòng phong mỗi vị 4,5g; Thương truật, Hoàng cầm, Bạch chỉ, Sinh địa mỗi vị 3g. Xay tất cả dược liệu trên thành bột. Sắc lấy nước uống.
• Chữa trúng phong: khương hoạt 6g; Trúc lịch, Táo nhân, Phòng phong, Thiên ma mỗi vị 10g; Cam thảo, Nhục quế, Phụ tử chế mỗi vị 3g; nước gừng, bột sừng Linh dương mỗi vị 5g. Sắc lấy nước uống.
• Trị đau đầu do hàn: khương hoạt, Ma hoàng, Thăng ma, Cam thảo, Thương truật, Phòng phong mỗi vị 6g; Bạch chỉ, Phụ tử chế 4g. Cho 03 bát nước sắc đến khi cô đặc còn 01 bát rồi chắt ra. Sau đó cho 02 bát nước vào bã thuốc, tiếp tục sắc còn 01 bát rồi chắt nước ra. Cuối cùng đổ 01 bát nước sắc rồi chắt nước ra bát. Lấy 03 bát nước thu được hòa chung với nhau; chia làm 03 phần, ngày uống 3 lần.

Khương hoạt dược liệu điều trị đau lưng, xương khớp

5. Một số điều cần lưu ý khi sử dụng vị thuốc khương hoạt

• Không sử dụng đối với những người bị huyết hư không có phong hàn thực tà.
• Độc tính: nếu sử dụng khương hoạt quá liều sẽ gây chóng mặt, buồn nôn.
• Khương hoạt có tác dụng gần giống với Độc hoạt trong việc điều trị phong thấp. Tuy nhiên, Độc hoạt tác dụng tốt hơn với phong hàn thấp tà ở phần dưới cơ thể còn khương hoạt tác dụng ở phần trên, nên có thể kết hợp cả 02 dược liệu trong chữa trị.

Vị thuốc khương hoạt có nhiều công dụng hữu ích, được sử dụng trong các bài thuốc Đông y điều trị phong thấp dạng thấp, cảm phong hàn, đau nhức toàn thân từ lâu. Tuy nhiên hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn để việc điều trị có hiệu quả tốt nhất và tránh các tác dụng không mong muốn.

6. Địa chỉ mua dược liệu khương hoạt uy tín

Bài viết trên đây là tất cả thông tin cơ bản giúp bạn đọc biết được tác dụng của dược liệu khương hoạt. Hy vọng thông qua bài viết này sẽ giúp bạn dễ dàng áp dụng khương hoạt hiệu quả mang lại sức khỏe tốt nhất cho bạn và gia đình.

Muốn có sức khỏe tốt bước đầu chúng ta cần phải tìm mua được đúng dược liệu khương hoạt đảm bảo chất lượng và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Vậy mua dược liệu khương hoạt ở đâu? Giá bán khương hoạt như thế nào.

Newway Mart là một địa điểm uy tín kinh doanh các sản phẩm về dược liệu khương hoạt đảm bảo giá tốt, uy tín trên thị trường hiện nay và luôn luôn được khách hàng cả nước quan tâm, tin tưởng và yên tâm sử dụng hiệu quả.