Cúc hoa là gì? Đặc điểm, công dụng và bài thuốc từ Cúc hoa

Cúc hoa là loại thảo dược rất tốt cho sức khỏe con người, giúp thanh lọc cơ thể, làm đẹp da hay tác dụng an thần… Đây là nguyên liệu quen thuộc trong những bài thuốc y học cổ truyền, được xem như một “thần dược” mang lại hiệu quả cao khi điều trị bệnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đến bạn đọc về cúc hoa là gì? Cùng những vấn đề khác có liên quan như: công dụng, cách dùng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây cúc hoa.

1. Tổng quan về cúc hoa

1.1. Cúc hoa là gì?

Cúc hoa còn có tên Hán Việt khác: Vị thuốc cúc hoa còn gọi là cúc diệp, hay Tiết hoa (Bản Kinh), Nữ tiết, Nữ hoa, Cảnh sinh, Nữ hành, Nhật tinh, Truyền duyên niên, Âm thành, Chu doanh (Biệt Lục), Trị tưởng (Nhĩ Nhã), Nữ hoa (Hòa Hán Dược Khảo), Kim nhị, Mẫu cúc (Bản Thảo Cương Mục), Kim nhụy (Bản Thảo Cương Mục), Bạch cúc hoa (Dược Liệu Việt Nam), Dược cúc (Hà Bắc Dược Tài), Cam cúc hoa (Tùy Tức Cư Ẩm Thực Phổ).

Bạch cúc hoa

1.2. Đặc điểm thực vật của cây cúc hoa

Cúc hoa gồm 2 loại là Cúc hoa trắng và cúc hoa vàng có những đặc điểm riêng biệt và người sử dụng có thể dễ dàng nhận biết thông qua những điểm sau:

Cúc hoa trắng:

• Thân cúc hoa trắng đứng, có rãnh chạy dọc theo thân.
• Lá có màu xanh thẫm, mặt dưới có lông trắng hơn mặt trên. Đầu lá trong, hơi nhọn, méo có các răng. Mỗi lá có từ 3 – 5 thùy trái xoan, cuống lá có tai ở gốc.
• Hoa có màu trắng, hình lưỡi, ở giữa màu cam nhạt hoặc màu vàng.
• Quả cúc hoa trắng hình trái xoan rất dễ nhận biết.

Cúc hoa vàng: 

• Thân thẳng và có chiều cao trung bình khoảng 90cm.
• Lá có cạnh tròn, thùy sâu.
• Hoa màu vàng, hình cầu và đường kính rất nhỏ chỉ từ 1 – 1.5cm.

Cúc hoa vàng

1.3. Cúc hoa mọc ở đâu?

Ở Việt Nam, cúc hoa phân bổ ở rất nhiều tỉnh thành trên cả nước. Tuy nhiên, Hưng Yên, Hải Dương, Hà Nội, Bắc Ninh là những tỉnh trồng nhiều loại dược liệu này nhất,

Đây là thực vật ưa ẩm và ánh sáng, được trồng với mục đích để sản xuất dược liệu, ướp chè và nấu rượu. Theo kinh nghiệm của dân gian, tháng 5 – 6 là thời điểm trồng loại cây này tốt nhất trong năm và người dân có thể thu hoạch chỉ sau 4 – 5 tháng sau đó.

Với nhu cầu sử dụng ngày càng nhiều của người tiêu dùng, đã có không ít trung tâm và cơ sở dược liệu nuôi trồng và phát triển thành công cúc hoa để ứng dụng vào đời sống thực tế hàng ngày.

1.4. Quá trình thu hái và sơ chế dược liệu

Sau khoảng 4 – 5 tháng trồng, người sử dụng có thể thu hoạch dược liệu. Việc bào chế sẽ được thực hiện theo những bước sau đây:

• Sử dụng hoa tươi mới chớm nở, phơi ở trời nắng nhẹ hoặc trong bóng râm.
• Sau khi thu hái hoa, đem quây cót, sấy diêm sinh độ trong 2 – 3 tiếng. Khi hoa đã chín mềm thì bỏ ra. Kết thúc quá trình sấy diêm sinh, người sử dụng đem nén chặt một đêm và phơi 3 – 4 nắng nữa thì có thể dùng. Trung bình, cứ 5 hoặc 6kg hoa cúc tươi sẽ thu được 1kg hoa khô.
• Sơ chế sạch rồi tán thành bột mịn để sử dụng.

1.5. Thành phần hóa học của Cúc hoa vàng (hay Cụm hoa)

Thành phần hóa học

Cúc hoa vàng có chứa:

• Carotenoid (hay chrysanthemum xanthin).
• Tinh dầu trong đó có chứa pinen, sabinen, myrcene, terpinen, chrysanthenone, p cymen, cineol, thuyon, borneol, linalyl acetate, bornyl acetate, chrysanthe triol, cadinen, caryophyllene oxide cadinol.
• Sesquiterpene gồm: Angeloyl cumambrin B, arteglasin…
• Flavonoid gồm: Acaciin, glucopyranoside, galactopyranoside, acacetın, chrysanthemin.
• Acid amin gồm: Adenin, choline,stachydrine.
• Các thành phần khác gồm: Indicumenon, sesamin, Sitos -terol, amyrin, friedelin, Vitamin A.
• Hạt của hoa chứa 15,80% dầu béo.

2. Công dụng của cúc hoa là gì?

Công dụng cúc hoa được biết đến trong y học cổ truyền và y học hiện đại như sau:

2.1. Trong y học cổ truyền

Theo Đông y, Cúc hoa vàng mang vị đắng cay, tính ôn, vào 3 kinh, phế, can và thận, có công dụng tán phong thấp, thanh nhiệt, giải độc và giúp sáng mắt.

2.2. Trong y học hiện đại

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, cúc hoa có những hoạt chất như: choline, adenin, vitamin A, stachydrin, tinh dầu và chrysanthemin. Sử dụng dược liệu rất tốt trong điều trị các chứng bệnh sau đây:

• Kháng khuẩn: Thí nghiệm cúc hoa cho thấy dược liệu này có tác dụng ức chế tụ cầu trùng vàng, trực trùng thương hàn, liên cầu trùng dung, lỵ trực trùng Sonnei. Ngoài ra, sử dụng dược liệu còn có tác dụng nhuận tràng và dễ tiêu hóa.
• Hỗ trợ điều trị bị tăng huyết áp: Việc ức chế phản xạ vận mạch nguồn gốc từ trung tâm giúp hạ huyết áp hiệu quả. Từ đó, giúp lưu lượng tim và sự dẫn truyền ở thần kinh hạch sẽ không bị ảnh hưởng.
• Chống phát ban và làm mờ sẹo: Vitamin A có trong thảo dược giúp da tái cấu trúc, sản sinh ra collagen, giảm dấu hiệu của sẹo trên bề mặt da.
• Hỗ trợ điều trị hạ sốt do cảm lạnh: Một số thử nghiệm được áp dụng và cho thấy phần lớn những bệnh nhân đều có thể hạ sốt khi dùng cúc hoa.
• An thần: Sử dụng cúc hoa là phương pháp để chữa hạ hưng phấn và an thần hiệu quả.

3. Trà hoa cúc có tác dụng gì?

Thức uống thanh nhã, quý tộc, không chỉ thơm ngon mà còn tốt cho sức khỏe

Không phải ngẫu nhiên mà trà hoa cúc lại có tuổi đời sử dụng lâu đến vậy. Từ thời phong kiến, hoa cúc đã được sử dụng làm nguyên liệu trong ẩm thực cung đình. Là thức uống rất thanh nhã, quý tộc, không chỉ thơm ngon mà còn tốt cho sức khỏe. Các nghiên cứu đã chỉ ra loại thức uống này có nhiều tác dụng đối với sức khỏe đó là:

3.1. Tốt cho sức khỏe của tim mạch

Trong trà hoa cúc chứa flavones. Đây là một hợp chất giúp chống oxy hóa rất hiệu quả. Chúng tham gia vào quá trình trao đổi chất có tác dụng làm giảm cholesterol, điều hòa huyết áp và cải thiện hoạt động của hệ tim mạch. Bên cạnh đó, chất chống oxy hóa còn có tác dụng hữu hiệu trong việc giảm tình trạng đau thắt lồng ngực, dịu những cơn đau xuất phát từ động mạch vành và làm giảm tình trạng đau đầu, chóng mặt.

3.2. Tác dụng trong giải cảm hiệu quả

Trà hoa cúc có tính hàn, mát, thanh nhiệt cho nên được dùng làm bài thuốc giải cảm rất hữu  hiệu. Tính mát trong hoa cúc giúp làm giảm cơn sốt, giảm tình trạng sưng tấy và giảm cơn đau. Trà hoa cúc kết hợp cùng với kim ngân, bạc hà hãm nước sôi để uống giải cảm và giảm sốt rất hiệu quả.

3.3. Làm giảm mẩn ngứa hoặc khó chịu

Tình trạng mẩn ngứa, phát ban khiến người bệnh rất khó chịu. Nguyên nhân do nhiệt, nóng trong gây ra. Trong khi đó, trà hoa cúc có tính kháng khuẩn, thanh nhiệt và giải độc hiệu quả. Trong thời gian nổi mẩn ngứa, có thể uống trà thay nước hàng ngày giúp làm giảm tình trạng này. Nên duy trì trà hoa cúc đến khi nào hết hẳn triệu chứng mẩn ngứa. Kết hợp với chế độ điều dưỡng cơ thể và tránh ăn đồ ăn cay nóng. 

3.4. Thức uống tốt cho đôi mắt

Trà hoa cúc cũng được xem là một loại thức uống thảo mộc tốt cho đôi mắt. Những tính chất trong trà có thể giảm căng thẳng thần kinh, giảm mỏi mắt và khô mắt. Sử dụng thường xuyên cũng là một giải pháp để từng bước cải thiện tầm nhìn và cải thiện sức khỏe đôi mắt. 

3.5. Phòng chống ung thư

Trong trà hoa cúc chứa nhiều chất chống oxy hóa hiệu quả. Những chất này với tác dụng ngăn ngừa chống  tự do và chống tế bào ung thư. Đặc biệt, chất apigenin có tác dụng tốt trong tiêu diệt, chống lại tế bào ung thư vú, đường tiêu hóa, tuyến tiền liệt và tử cung. Uống trà hoa cúc đúng cách được cho là một giải pháp để  ngăn ngừa hình thành tế bào ung thư trong cơ thể. 

3.6. Cải thiện hệ thần kinh

Trà hoa cúc được biết đến là một loại trà an thần cực kỳ hữu hiệu. Với người thường xuyên bị mất ngủ, căng thẳng thần kinh, nên uống một tách trà hoa cúc trước khi đi ngủ có tác dụng an thần, ngủ ngon và sâu giấc hơn. Các chất trong trà có  tác dụng làm giãn mạch máu, giảm bớt tình trạng căng thẳng, điều hòa huyết áp, làm dịu  thần kinh, trằn trọc khi ngủ. 

3.7. Thanh nhiệt, tiêu độc

Trà hoa cúc là thức uống được khuyên dùng với những người thường xuyên nóng trong, nóng gan, bị nhiệt. Đây là một thức uống có tác dụng thanh nhiệt, nhuận gan, hỗ trợ điều trị mụn nhọt, giải độc, mẩn ngứa do nhiệt gây ra. Trà hoa cúc kết hợp cùng với kim ngân hoặc nấm phục linh giúp tăng cường tác dụng giải độc. 

3.8. Giảm đau khi đến kỳ kinh nguyệt

Trà hoa cúc cũng có tác dụng làm giảm sự co thắt tử cung trong những ngày  “đến tháng”. Uống một tách trà nóng giúp làm ấm bụng, giảm nhanh tình trạng đau tức ở vùng bụng dưới, giảm căng thẳng thần kinh. Tinh dầu được chiết từ hoa cúc khi thoa vùng bụng cũng có tác dụng tốt trong việc giảm đau do bị co thắt tử cung thời kỳ kinh nguyệt. 

Ngoài ra, loại trà này còn có rất nhiều tác dụng khác như: chữa hôi miệng, làm đẹp da hay hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu,... Chính vì thế, đây là một thức uống bạn nên trang bị sẵn trong gia đình. Sử dụng trà hoa cúc thường xuyên thay cho các chất kích thích khác là cách mang lại lợi ích cho sức khỏe bản thân. 

4. Những lưu ý khi sử dụng trà hoa cúc

Lưu ý khi sử dụng

Nếu bạn yêu thích loại đồ uống thanh tao này bạn cũng cần phải lưu ý một số điều sau đây: 

4.1. Thời điểm để uống trà

Có thể uống dã hoa cúc ở mọi thời điểm trong ngày. Tuy nhiên chỉ uống sau khi ăn 30 phút và trước khi đi ngủ nửa tiếng. Nên uống sau các bữa ăn nhiều đạm động vật, dầu mỡ để giúp hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn. Thức uống này là nguồn cung cấp nước cho cơ thể, thái độ và bài tiết lượng muối dư thừa. Uống trà hoa cúc sau khi vận động thể dục cũng là một giải pháp bù nước và giảm đau cơ do hoạt động mạnh. 

4.2. Pha trà đúng cách

Pha trà hoa cúc không cần pha với nước quá nóng, sẽ làm giảm tác dụng và mất đi một số tinh chất quý giá có trong hoa cúc. Nước pha trà nên dùng có nhiệt độ từ 80 - 85 độ C. Hãm trà trong thời gian từ 3 - 5 phút. Có thể pha trà hoa cúc cùng với bạc hà, kim ngân, mật ong, kỷ tử,... giúp tăng cường tác dụng của trà. 

4.3. Không nên dùng trà hoa cúc đối với những trường hợp sau

Trà hoa cúc có nhiều tác dụng đối với sức khỏe. Tuy nhiên cần lưu ý, không dùng trà cho người đang có thể trạng yếu, tiêu chảy, ớn lạnh, chướng bụng, đau đầu và chân tay lạnh. Không uống trà khi đang đói hoặc sau khi vận động nặng nhọc. Sử dụng đúng cách và đúng liều lượng sẽ giúp phát huy hết tác dụng, công năng của loại trà này với sức khỏe.                                                                                              

Bài viết vừa rồi đã cung cấp đến bạn đọc những thông tin hữu ích về cúc hoa là gì? Bạn có thể lựa chọn được những sản phẩm từ cúc hoa chính hãng, đảm bảo chất lượng tại Newway Mart. Chúng tôi chuyên cung cấp và vận chuyển trên toàn quốc, giao hàng tận nơi giúp khách hàng an tâm khi lựa chọn sản phẩm của chúng tôi. Để mua được sản phẩm từ cúc hoa  chính hãng bạn có thể đặt hàng Online qua website www.newwaymart.vn hoặc có thể ghé trực tiếp qua địa chỉ:

Địa chỉ: Tòa nhà Newway, Số 31/76 An Dương, Tây Hồ, Hà Nội

Email: info@newwaymart.vn

SĐT: 0243 719 6575